Powiększ
Zoom photo

Emilia Leśniak

Year:
1999

Category:
Category I. Plastic arts, ornamentation, handicraft and folk crafts, music and dance folklore

Field of activity:
Art

Region:
Śląskie, powiat suski, Beskid Żywiecki, Stryszawa

Emilia Leśniak urodziła się w 1932 roku w Stryszawie (wieś znana jako główny ośrodek zabawkarstwa ludowego w Polsce) – tam się również wychowała i mieszka.

Tworzeniem zabawek trudniły się całe stryszawskie rodziny, a tradycja ta przechodziła z pokolenia na pokolenie. Wytwarzanie drewnianych zabawek, które były wykonywane przy pomocy tradycyjnych wzorów i narzędzi, stanowiło istotne źródło utrzymania. Z biegiem lat wprowadzano modyfikacje, przede wszystkim w zakresie kolorystyki i zdobnictwa. Do najstarszych wzorów należy zaliczyć: wózki, taczki, kołyski, karetki z konikami oraz sześcienne grzechotki. Drewniane zabawki zdobiono różnorodnymi technikami, w zależności od rodzinnych tradycji. Na początku XX wieku rozpoczęto w Stryszawie wytwarzanie drewnianych ptaszków. Za typowo stryszawskie uznawano kogutki, dudki, sowy, jaskółki, bociany i zięby, a także ich kompozycje na gałązce lub w gniazdku, tzw. „rodzinki”, przypominające pierwowzory z natury.

Emilia Leśniak należy do najbardziej uzdolnionych i cenionych twórczyń ludowych. Drewniane zabawki, ptaszki i koniki wykonywała z mężem Edwardem, a swoje umiejętności przekazała dzieciom Janinie, Danucie i Tadeuszowi. Ptaszki tworzone przez rodzinę Leśniaków wyróżniają się walorami estetycznymi i precyzją wykonania. Znane są nie tylko w kraju, ale również poza jego granicami.

Na początku lat 70. XX wieku Emilia Leśniak zainteresowała się także rzeźbą w drewnie, choć – jak sama mówi – „Ptaszki to tradycja i obowiązek, rzeźba to przyjemność”. Artystka wykonywała wielobarwne kompozycje przedstawiające głównie postacie świętych i była stałą uczestniczką konkursów na zabawkę ludową, pamiątki regionalne i rzeźbę ludową. Jej prace znajdują się w zbiorach muzealnych i galeriach sztuki ludowej w Warszawie, Krakowie, Lublinie, Toruniu. Prezentowane były na kiermaszach i targach na terenie całego kraju (Kraków, Gniezno, Toruń, Warszawa, Wrocław, Gdańsk, Gdynia, Lublin, Puławy, Kazimierz) oraz podczas imprez folklorystycznych (Tydzień Kultury Beskidzkiej, Festiwal Górali Polskich  i „Święto Zabawki” w Stryszawie). W latach 1993-1994 prowadziła zajęcia dla dzieci w ramach edukacji regionalnej w szkołach. Od 1995 roku uczestniczyła wraz z rodziną w warsztatach „Beskidzkie Centrum Zabawkarstwa Ludowego – Warsztaty Twórcze w Stryszawie”.

Jest członkiem Stowarzyszenia Twórców Ludowych, była stypendystką Ministerstwa Kultury i Sztuki (w 1989 roku).

 

Barbara Zagórna-Tężycka